Medale Gloria Artis dla pisarzy opozycyjnych

Treść

Z okazji 25. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, minister kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierz Michał Ujazdowski wręczył wczoraj złote medale "Zasłużony kulturze - Gloria Artis". Markowi Nowakowskiemu i Januszowi Krasińskiemu. Obydwaj w czasach PRL aktywnie angażowali się w działalność opozycyjną. Marek Nowakowski, pierwszy z pisarzy wyróżnionych przez ministra najwyższym odznaczeniem państwowym w dziedzinie kultury, debiutował w 1957 r. na łamach "Nowej Kultury" opowiadaniem "Kwadratowy", które obrazuje świat marginesu społecznego. Na jego twórczość składają się powieści, kilkadziesiąt tomów opowiadań, słuchowiska radiowe, scenariusze filmowe i utwory dla młodzieży. Do jednych z najważniejszych dzieł Nowakowskiego zaliczany jest słynny "Raport o stanie wojennym (1982-84)", w którym autor w sugestywny sposób przedstawił codzienne życie Polaków w państwie zniewolonym przez totalitaryzm. Swoje utwory publikował w paryskiej "Kulturze", w wydawnictwach niezależnych i emigracyjnych. Od 1969 r. należał do Związku Literatów Polskich, zaś od 1979 r. do likwidacji Związku był członkiem prezydium zarządu głównego. Od połowy lat 70. był także sygnatariuszem licznych kierowanych do władz apeli w sprawie przestrzegania swobód obywatelskich i twórczych. W 1977 r. został jednym z założycieli niezależnego kwartalnika literackiego "Zapis". Za działalność opozycyjną był więziony od marca do czerwca 1984 r. pod zarzutem "szkalowania PRL i ustroju socjalistycznego we współpracy z zagranicznymi ośrodkami dywersyjnymi". W 1989 r. został członkiem Zarządu Głównego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Obecnie jest przewodniczącym Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza. Drugi z odznaczonych medalem Gloria Artis to Janusz Krasiński, dawny członek Szarych Szeregów. W czasie Powstania Warszawskiego został wywieziony do Oświęcimia, a następnie do Dachau. Gdy po wojnie wrócił do Polski, ówczesne władze oskarżyły go o działalność szpiegowską na rzecz USA i skazały na 15 lat więzienia, z czego odsiedział 9 w więzieniach na warszawskim Mokotowie, w Rawiczu i Wronkach. Zwolniony na mocy amnestii w 1956 r., dopiero w 1998 r. uzyskał uniewinnienie przez Sąd Najwyższy. Te wszystkie przebyte doświadczenia mocno zaważyły na jego twórczości. Jednym z wiodących jej tematów jest analiza zachowań jednostki w sytuacjach ostatecznych. Krasiński to autor dramatów "Czapa" i "Śniadanie u Desdemony", które zyskały międzynarodowe uznanie, oraz powieści: "Na stracenie", "Twarzą do ściany", "Niemoc" oraz "Przed agonią". Ta ostatnia jego książka została uhonorowana w tym roku Nagrodą Literacką im. Józefa Mackiewicza. Pisarz jest członkiem PEN-Clubu, a od ubiegłego roku prezesem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. PCz, "Nasz Dziennik" 2006-12-14

Autor: ea