Ziemia Sądecka od A do Z

Treść

Andrzejówka - d. unicka cerkiew z końca XVII w.;

Barcice - kościół z 1901 r., ołtarz główny (1622) z obrazem Wniebowzięcia Matki Bożej (1600), w ołtarzach bocznych części tryptyków (1470-1480) ze szkoły sądeckiej;

Bartkowa - wieś letniskowa, ośrodek sportów wodnych;

Biała Niżna - XIX-wieczny klasztor Sióstr Dominikanek, dar hrabiny Konstancji Stadnickiej;

Białawoda - na szczycie góry Zamczysko wg legendy miało stać kiedyś miasto, ślady kultury łużyckiej;

Binczarowa - drewniana d. cerkiew unicka (1760), cmentarz z I wojny światowej;

Bogusza - drewniana d. cerkiew unicka (1858);

Brzezna - kaplica (1691) połączona potem z kościołem;

Bukowiec - cerkiew (1805) przeniesiona z Kamiannej, a następnie odbudowana jako kościół;

Chełmiec - dworek z końca XIX w.;

Czerniec - zabytkowa kapliczka z wizerunkiem Matki Bożej Bolesnej otoczona od wielu lat wyjątkową czcią;

Czarny Potok - kościół modrzewiowy (1755), wewnątrz obraz ("Czarnopotocka Madonna", 1648), anonim ze szkoły sądeckiej;

Dubne - drewniana d. unicka cerkiew (1863);

Florynka - murowana cerkiew (1875), cmentarz z I wojny światowej;

Gołkowice Dolne - zespół zwartej zabudowy ulicowej z okresu kolonizacji józefińskiej;

Gródek nad Dunajcem - ośrodek sportów wodnych i rekreacji nad Jeziorem Rożnowskim, resztki zamczyska na wyspie Grodzisko;

Grybów - dworek klasycystyczny Hoschów z XVII w., pseudogotycki kościół pw. św. Katarzyny, wewnątrz obraz Matki Bożej Przedziwnej (1700), drewniany posąg Madonny z Dzieciątkiem zwanej Madonną Grybowską. Dawny dwór (XVI w.), zespół kamienic w rynku;

Jastrzębik - unicka cerkiew (1856), ikony z XVII i XVIII w.;

Jazowsko - kościół (1665), w ołtarzu gotycki obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem. Zabytkowa drewniana architektura wsi;

Kamionka Wielka - jednonawowy kościół (1621), wewnątrz kamienna chrzcielnica (XVI w.), dziś nieużywany. W ołtarzu głównym dwa medaliony z kościoła (XIV w.);

Jodłowiec - w okresie międzywojennym istniał tutaj Ośrodek Lotnictwa Szybowcowego;

Just - drewniany kościół z II poł. XVII w.;

Kamianna - d. unicka drewniana cerkiew (1937). Dom Pszczelarza;

Korzenna - zespół parkowo-dworski z XIX w.;

Kosarzyska i Sucha Dolina - tablice upamiętniające działalność kurierską i partyzancką;

Krasne Potockie - dawny park dworski;

Królowa Górna - d. cerkiew unicka (1814), cmentarz wojskowy z I wojny światowej;

Krużlowa Wyżna - drewniany kościół gotycki (1520). Stąd pochodzi "Madonna z Krużlowej" - arcydzieło snycerstwa gotyckiego. Między innymi polichromowane stropy (1520) i chrzcielnica z XV w.;

Krynica Zdrój - murowana cerkiew unicka (1865-1875), kościół zdrojowy (1862) na planie krzyża greckiego, kryty gontem, kościół NMP Wniebowziętej z XIX w. w stylu wczesnego renesansu włoskiego. Stary Dom Zdrojowy (1889) z salą balową, Pijalnia "Słotwinka" w Parku Słowińskim (1806). Figura Matki Boskiej (1864) (proj. A. Grottger) w Parku Zdrojowym, pomniki: A. Mickiewicza (1906), J. Kiepury, J.I. Kraszewskiego na "Edwardówce" (1879) (popiersie wykonał Franciszek Wyspiański, ojciec Stanisława). Zabytkowe wille;

Leluchów - drewniana cerkiew (1861);

Lipnica Wielka - kościół fundacji Kazimierza Wielkiego (1359), w prezbiterium polichromia z I poł. XVII w., dworek (1902);

Łabowa - d. cerkiew unicka (1784), zabytkowe drewniane zagrody;

Łazy Brzyńskie - stara kapliczka z rzeźbą uwiązanego u słupa Chrystusa, wg legendy przeniesioną przez Dunajec podczas powodzi;

Łącko - kościół (pocz. XVIII w.), wewnątrz m.in. kamienna chrzcielnica (1493), zabytkowe organy (XVIII w.) i portale kute w kamieniu; w Rynku studnia św. Floriana;

Łosie - drewniana d. unicka cerkiew (1826);

Łososina Dolna - drewniany kościół (1739), w ołtarzu bocznym obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem (I poł. XV w.), polichromia proj. Marii Ritter, zespół parkowo-dworski;

Maciejowa - drewniana d. unicka cerkiew (1830);

Marcinkowice - zespół parkowo-dworski, park krajobrazowy, grodzisko kultury łużyckiej, cmentarz Legionistów (1914);

Maszkowice - grodzisko kultury łużyckiej, obelisk na górze Zyndrama;

Milik - modrzewiowa unicka cerkiew (1813);

Młodów-Głźbokie - pomnik pamięci na miejscu dwóch masowych egzekucji podczas II wojny światowej;

Mochnaczka - drewniana cerkiew unicka (1846);

Mochnaczka Niżna - drewniana kaplica (1787), dawna cerkiew, posiada ołtarz i ikonostas;

Mochnaczka Wyżna - kaplica (1700);

Mogilno - kościół drewniany z XVII/XVIII w., kaplica murowana (wg tradycji 1558), wewnątrz m.in. drewniany polichromowany posąg Chrystusa z XVIII w.;

Muszyna - fragmenty murów zamku (ok. 1390) i graniastej wieży, podzamkowy zespół dworski z XVIII/XIX w., zajazd z XIX w. (muzeum regionalne). Kościół barokowy o cechach obronnych, m.in. gotyckie figury dłuta Jakuba z Nowego Sącza (1470) i renesansowe tabernakulum, krucyfiks ludowy z XVIII w. Zabytkowa zabudowa ul. Kościelnej, pod nr 7 prawdopodobnie w 1770 r. kwatera konfederatów barskich;

Muszynka - drewniana cerkiew unicka (1689), okopy konfederackie.

Cdn.

"Nasz Dziennik" 2007-07-05

Autor: ea